Laat u niet teveel wijsmaken…
In ons laatste infoblad (augustus 2024) hebben we jullie al laten kennis maken met de reële situatie van de Lubbeekse financiën. Onze burgemeester heeft in het infoblad van de gemeente gezegd dat onze financiën heel gezond zijn en dat er een spaarpotje klaar staat voor in de volgende legislatuur. Verder zegt de burgemeester dat dit gelukt is door een zuinig bestuur.
Sta ons toe een tip van de sluier op te lichten en jullie te laten kennis maken met de echte redenen voor en de gevolgen van deze spaarpot. Wat in de eerste plaats opvalt, is dat ieder jaar van de afgelopen legislatuur een groot gedeelte van de begrote werken niet worden uitgevoerd en dat het merendeel van het begrote geld wordt doorgeschoven naar het jaar nadien. Hierdoor loopt onze gemeente steeds verder achterop ten opzichte van de buurgemeenten. Aangezien deze werken in de toekomst wel degelijk zullen uitgevoerd worden, zijn de zogenaamd gespaarde gelden nodig om de achterstand in te halen. Ondertussen lopen de werkingskosten van de gemeentediensten, zonder enig resultaat op het terrein.
De gemeentelijke financiële spaarpot is dus geen luxe voor de bestuurders in de volgende legislatuur.
Lubbeek heeft een chronische lage realisatiegraad.
De grootste uitgaven van de gemeente – buiten personeels- en werkingskosten – zijn investeringskosten in openbare werken en patrimonium. Deze investeringskosten worden vooraf project per project begroot in een budget per jaar. De projecten worden opgestart om een bepaalde doelstelling te realiseren. In de loop van het jaar wordt dit budget geëvalueerd en wordt bekeken wat er nog zal worden uitgegeven in dat jaar (= budgetwijziging).
Bij de investeringsuitgaven voor de prioritaire doelstelling ‘veilige, aangename en duurzame gemeente’ merkt Lubbeek Leeft in deze legislatuur de volgende tendens : men voorziet zeer hoge bedragen bij de opmaak van de begroting. Bij de budgetwijziging in de loop van het jaar wordt de begroting verlaagd met 75 tot 100%. Van dit laatste bedrag wordt dan nog maar de helft effectief geïnvesteerd. Uitzondering op deze regel is de school van Pellenberg, waar maar 66% uit de begroting is gehaald.
Anders gezegd …de ambitie is zeer groot maar de realisatie valt zwaar tegen. We zullen dit aantonen met een aantal voorbeelden.
Voorbeeld 1 : het Fluvius project Boutersemstraat (afgeronde getallen)
| Fluvius Boutersemstraat | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
| voorzien budget | 820.000 | 820.000 | 600.000 | |
| wijziging | -810.000 | -645.000 | ||
| werkelijke uitgave | 49.000 | 36.000 | 20.500 |
De bedoeling in dit project was om in 2022 voor 820.000 € aan werken uit te voeren. Dit is niet gelukt. Daarom wordt 810.000 € verschoven naar het budget van 2023 met de bedoeling uit te voeren wat het jaar voordien niet is gelukt. Opnieuw wordt 645.000 € doorgeschoven naar het budget van het jaar daarop.
Voorbeeld 2 : Het project Kasteeldreef (afgeronde getallen)
| Kasteeldreef | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
| voorzien budget | 10.000 | 30.000 | 300.000 | 300.000 | 280.000 |
| wijziging | -290.000 | -285.000 | |||
| werkelijke uitgave | 6.100 | 3.600 |
Ook hier herken je dezelfde trend in de jaren 2023 en 2024. Buiten een studie opdracht is er voor dit project niets gerealiseerd terwijl men toch veel meer had gepland.
Voorbeeld 3 : Het project Lubbeek Fietst (afgeronde getallen)
| Lubbeek Fietst | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
| voorzien budget | 110.000 | 1.927.000 | 2.652.000 | 2.000.000 | 600.000 |
| wijziging | -90.000 | -1.897.000 | -2.502.000 | ||
| werkelijke uitgave | 10.500 | 8.300 | 21.000 |
De lage realisatiegraad is het meest opvallend bij de actie Lubbeek Fietst. Daar werd voor 2023 maar liefst 2.652.000 € voorzien, dat werd bij de begrotingswijziging al terug geschroefd met 2.502.000 €zodat er nog 150.000 € over blijft, waarvan dan 21.000 € gebruikt werd. In 2022 zien we hetzelfde scenario: 1.927.000 € gebudgetteerd, -1.897.000 € verschoven naar het jaar nadien en maar 8.300 € effectief geïnvesteerd.
Dat dit fenomeen zich niet enkel voordoet bij deze drie voorbeelden zie je wanneer we de bedragen samen nemen voor de 16 belangrijkste investeringsprojecten onder de doelstelling ‘veilige, aangename en duurzame gemeente’.
| 16 projecten | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
| voorzien budget | 569.000 | 3.030.500 | 6.598.000 | 8.068.000 | 5.248.000 | 2.480.000 |
| wijziging | -6.130.400 | -6.742.000 | ||||
| werkelijke uitgave | 391.080 | 482.800 | 111.300 | 525.100 |
In totaal investeerde de gemeente voor deze prioritaire actie € 1.510.280, terwijl er oorspronkelijk veel meer was voorzien.
Ter vergelijking… de investering in sportinfrastructuur bedroeg deze legislatuur € 1.700.000 voornamelijk uitgegeven aan kunstgrasvelden.
Prestigeproject ‘school in het kasteel’
Het project van de school van Pellenberg ziet er enigszins anders uit.
| School Pellenberg | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
| voorzien budget | 235.600 | 1.034.000 | 2.225.000 | 5.134.700 | 9.900.000 | 447.220 |
| wijziging | -2.025.000 | -3.334.700 | ||||
| werkelijke uitgave | 41.300 | 215.000 | 170.000 | 1.315.000 |
De realisatie van de school in Pellenberg is effectief van de grond gekomen in 2023, ruim een jaar later dan gepland. Dit zie je aan het feit dat de voorziene budgetten in 2021 en 2022 bijna niet zijn gebruikt.
Wat voor dit project het meest opvalt, is de totale investeringskost. Als je de reeds uitgegeven bedragen van 2020 tot 2023 samen neemt (1.741.300 €) en daar de begrootte bedragen voor 2024 en 2025 aan toevoegt (10.347.220) dan zie je welke de totale kost zal worden, namelijk 12.088.520 €. Dit is ongeveer twee maal het bedrag dat voorzien was in 2018 voor de bouw van de school op het Kerkplein.
Waarom is dit bedrag zo hoog?
In de eerste plaats omdat er eigenlijk twee projecten nodig zijn: de renovatie van het kasteel en de bouw van de klaslokalen. In het kasteel zijn er geen geschikte ruimten om er klassen van te maken, dus bouwt men een nieuw schoolgebouw met de klassen achter het kasteel. Het kasteel zelf zal dan voornamelijk gebruikt worden door de directie, administratie en andere bijhorende lokalen.
Als Lubbeek Leeft de mogelijkheid krijgt om in de volgende legislatuur mee te besturen dan staan we erop dat elk project en zelfs de lange-termijn-visies op een participatieve manier tot stand komen.
- Kosten besparend : Lubbeek Leeft is ervan overtuigd dat door het inbrengen van de knowhow en deskundigheid van inwoners in vele dossiers efficiënter en dus kostenbesparend kan gewerkt worden. Ook in een debat rond kerntaken van een gemeente, wat zeker wenselijk is, zullen de inwoners betrokken worden.
- Gedragen beleid : door de inbreng van ideeën, knowhow en deskundigheid van inwoners voeren we niet alleen een open beleid maar zijn projecten gedragen door de inwoners, weten ze goed wat lopende is en voelen zij zich er mee verbonden.
Lubbeek Leeft streeft ernaar om:
- efficiënter te werken door inbreng van knowhow en deskundigheid van inwoners;
- quick-wins, zoals fietstrajecten realiseren gebruik makend van bestaande wegen;
- werken uitvoeren die weinig financiële impact hebben maar toch een belangrijk resultaat hebben op het terrein, zoals fietspaden comfortabel maken in eigen beheer;
- creatie van financiële ruimte door meer efficiëntie in de personeelswerking en effectiever gebruik van de middelen; ook door samenwerkingsverbanden met buurgemeenten
- maximaal gebruik maken van subsidies allerlei zoals voor scholenbouw, veilige schoolomgeving, inrichting platteland (europese middelen via leader – provincie) …;
- maximaal gebruik maken van opportuniteiten, zoals werken van Aquafin.